Zwerfie steunt staking tegen gevolg schrappen plasticheffing

Door een staking bij afvalverwerker AVR wordt restafval vanaf vandaag drie dagen lang niet opgehaald in Rotterdam. Vuilnis zal ophopen naast afvalcontainers. Vakbond FNV protesteert hiermee tegen het kabinetsbesluit om een aangekondigde heffing op plastic per 2028 te schrappen en de kosten daarvoor, 547 miljoen euro, te verhalen op de afvalverwerkers. Zwerfie Rotterdam steunt de staking. “Dit gaat over het zwerfafval van de toekomst.”

De plasticheffing van ruim een half miljard euro stond in het Hoofdlijnenakkoord van coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB. De opbrengst was al ingeboekt vanaf 2028, maar eind april besloot minister Hermans om de toekomstige heffing te schrappen om het investeringsklimaat voor de industrie ’te verbeteren’. Het gat in de begroting dat hierdoor ontstaat moet gedicht worden en het kabinet wil die rekening doorbelasten naar afvalverwerkers en dus op termijn naar de consument (via de reinigingsrechten).

Vakbond FNV vreest voor de werkgelegenheid bij afvalverwerkende bedrijven. “De heffing komt niet terecht bij de veroorzakers van het plasticprobleem, maar bij de verwerkers van afval”, zegt FNV-bestuurder Hanan Yagoubi. “De rekening wordt doorgeschoven naar burgers. En investeringen in verduurzaming en groene werkgelegenheid verdwijnen. We willen dat Den Haag begrijpt: dit raakt niet alleen onze banen, maar de hele circulaire economie.”

Plan
De plasticheffing uit het Hoofdlijnenakkoord was nog niet in detail uitgewerkt, maar het idee erachter was om nieuw plastic duurder te maken. Dat zou ervoor zorgen dat hergebruikt plastic beter kan concurreren met nieuw plastic gemaakt uit aardolie. In Nederland zijn de laatste jaren ruim tien recyclers failliet gegaan, omdat nieuw plastic extreem goedkoop is en het duurdere recyclaat niet werd afgenomen. De Nederlandse overheid versterkt dat nog eens door zo’n 14 miljard euro belastingkorting te geven aan productie uit fossiele bronnen. De plasticheffing had dat cadeau aan plasticproducenten een klein beetje teniet moeten doen.

De staking zelf zorgt overigens ook voor negatieve impact. Het niet inzamelen van restafval leidt naar verwachting tot ophopen van afval naast containers en tot extra zwerfafval in de straten van Rotterdam. Toch steunt Zwerfie Rotterdam de vakbond. “Het actiemiddel is niet fijn gekozen, maar de reden voor de staking is terecht”, zegt woordvoerder Ivo Rodermans. “Een belasting van een half miljard aan het einde van de afvalketen doet niets aan reductie bij de bron. De heffing is nu geen beleidsinstrument meer, maar een ordinaire maatregel om een gat in de begroting te dichten. De consument betaalt via de reinigingsrechten uiteindelijk deze platte lastenverzwaring, terwijl het de penibele situatie voor producenten van recyclaat niet verlicht en we nog altijd overspoeld zullen worden met bergen nieuw plastic. Op deze manier heeft de heffing geen enkele invloed op de productie en op inkopers van bedrijven zoals Unilever en P&G.”

Bij de vorige staking bij de ophaaldienst in Rotterdam in 2023 had Zwerfie Rotterdam nog flinke kritiek op de vakbond. Rodermans: “Toen werd doelbewust ecologische schade toegebracht met als doel om de inkomenskloof tussen ambtenaren te vergroten. Wij vonden dat de reinigingsmedewerkers werden misbruikt om nog betere arbeidsvoorwaarden te regelen voor andere ambtenaren, terwijl juist mensen in de buitenruimte meer euro’s salarisverhoging verdienen dan goedbetaalde ambtenaren achter een bureau. Nu is de situatie heel anders. Deze staking doet evenzeer pijn voor zwerfafvalrapers, maar dit keer is het doel om het circulaire bedrijfsleven te redden en de productie van nieuw plastic te remmen. Wat Zwerfie Rotterdam betreft is een financiële prikkel van ruim een half miljard euro voor het reduceren van onnodig nieuw plastic een buitenkans. De FNV is in het algemeen geen fan van de heffing, maar wat ons betreft komt de plasticheffing volgens oorspronkelijk idee terug in beeld. Dit gaat letterlijk over het ontmoedigen van het zwerfafval van de toekomst.”

Lees ook:
Oproep: ‘Zorg voor afvalreductie’
Opruimplan na staking kon slimmer
‘Wij steunen de stakers, maar niet de staking’
Bewoners gaan marktafval opruimen
Uitdaging: ‘Maak zo min mogelijk afval’